Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (CBT)

Θα την βρείτε αλλιώς ως Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία και πιο σύντομα ΓΣΘ, ενώ στα αγγλικά θα την συναντήσετε ως Cognitive Behavioral Therapy ή αλλιώς, CBT. Όποιο όνομα και αν προτιμάτε, όλη η ουσία της Γνωστικής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας μπορεί να συνοψιστεί στο ακόλουθο ρητό του Έλληνα φιλοσόφου Επίκτητου: «Οι άνθρωποι ταράσσονται όχι από τα ίδια τα γεγονότα, αλλά από τις εκτιμήσεις/απόψεις τους για αυτά τα γεγονότα.». Έτσι, το πρώτο πράγμα που στοχεύει η CBT είναι να μας διδάξει πως να είμαστε περισσότερο ενήμεροι για το περιεχόμενο των αρνητικών μας σκέψεων και πεποιθήσεων και πώς αυτές μπορούν να επηρεάσουν το συναίσθημα και τελικά την συμπεριφορά μας, η οποία με την σειρά της επηρεάζει την σκέψη, παγιδεύοντάς μας σε έναν φαύλο κύκλο σκέψης-συναισθήματος-συμπεριφοράς. Από αυτήν την αρχή συνεπάγεται αυτόματα πως αν καταφέρουμε να εντοπίσουμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες παρουσιάζονται τα συμπτώματά μας και προχωρήσουμε σε αμφισβήτηση και τροποποίηση των απαισιόδοξων σκέψεων και των αρνητικών αξιολογήσεων μας, θα μπορέσουμε να αλλάξουμε και το συναίσθημα και την συμπεριφορά μας, ξεφεύγοντας από τον φαύλο κύκλο που μας κρατάει δέσμιους και στάσιμους στην δυσφορία και τον πόνο.

Η Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία αποτελεί μια βραχεία, συνεργατική και εστιασμένη στο «εδώ και τώρα» ψυχοθεραπεία. Μέσα από την εγκαθίδρυση μιας ισχυρής θεραπευτικής συμμαχίας, την από κοινού στοχοθεσία, τις δομημένες θεραπευτικές συνεδρίες, την ψυχοεκπαίδευση, την αξιοποίηση θεραπευτικών τεχνικών και εργαλείων και τις ασκήσεις που θα καλείται να πραγματοποιεί ο θεραπευμένος μεταξύ των συνεδρίων, η CBT έχει επανειλημμένα βρεθεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική με άτομα που ταλαιπωρούνται από μια πληθώρα ψυχικών και μη προβλημάτων, όπως η κατάθλιψη, ο θυμός, το άγχος, οι διαπροσωπικές σχέσεις, οι φοβίες, τα προβλήματα διατροφής, ο εθισμός κτλ.

Πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει ξανά και ξανά πως η Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία είναι η πρώτη θεραπεία εκλογής απέναντι στις ψυχικές δυσκολίες. Το κλειδί στην αποτελεσματικότητά της βρίσκεται στο γεγονός ότι ο θεραπευόμενος εκπαιδεύεται στην αυτοβοήθεια, αφού τελικός στόχος όλης της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας είναι να μπορεί να γενικεύσει όλες τις μαθημένες δεξιότητες και εκτός του θεραπευτικού πλαισίου, διατηρώντας τα νέα επίπεδα βελτίωσης και αυτοπραγμάτωσης που κατέκτησε. Ουσιαστικά, ο θεραπευόμενος με την ολοκλήρωση της θεραπείας, θα έχει μάθει να είναι πλέον ο θεραπευτής του εαυτού του.

Με τρεις θεμελιώδεις τρόπους. Τροποποιώντας τις αρνητικές σκέψεις, τα δυσφορικά συναισθήματα και τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές. «Εάν δεν υπάρχει εχθρός μέσα, ο εχθρός έξω δεν μπορεί να μας βλάψει», λέει πολύ πετυχημένα το ρητό. Επεμβαίνοντας στην σκέψη και τις πυρηνικές μας πεποιθήσεις, ρυθμίζοντας την ένταση, την διάρκεια και την συχνότητα των συναισθημάτων μας και υιοθετώντας πιο αποτελεσματικές και ωφέλιμες συμπεριφορές, έχουμε θέσει τα θεμέλια για μια ψυχικά υγιή και ανθούσα ζωή, μέσα στην οποία μπορούμε πλέον να πορευόμαστε όπου και όπως πραγματικά επιθυμούμε, ελεύθεροι από τα δεσμά της ψυχικής μας φυλακής, επιλύοντας με επιτυχία οποιοδήποτε πρόβλημα μας παρουσιαστεί.

Όπως σίγουρα συμπέρανες, μια τέτοια διαδικασία δεν δύναται να είναι τόσο εύκολη και απλή στην πράξη. «Απλά αλλάζω το πώς σκέφτομαι και όλα λύνονται;». Κι αν σου έλεγα πως η απάντηση τείνει προς το «ναι!», απλά απαιτεί λίγη προσπάθεια και συνεργασία από τους δυο μας;

Ξεκινώντας την ψυχοθεραπευτική σου πορεία προς μια ψυχικά υγιή και αυτόνομη ζωή, το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχεις στο μυαλό σου είναι ότι δεν είσαι και ούτε οφείλεις να είσαι μόνος. Τα οφέλη που μπορείς να λάβεις από μια ειλικρινή και ανοιχτή σχέση με τον θεραπευτή είναι αναρίθμητα.Ο θεραπευτής είναι ένας επαγγελματίας της ψυχικής υγείας, με πολλά χρόνια σπουδών, μελέτης, εμπειρίας και ενασχόλησης, ειδικά εκπαιδευμένος ακριβώς για να σε βοηθήσει να τακτοποιήσεις τα ψυχικά σου ζητήματα, όπως ένας ορθοπεδικός θα σε βοηθήσει να τακτοποιήσεις τα ζητήματα με τους τένοντες σου ή ο καρδιολόγος τα ζητήματα με την καρδιά σου. Ο θεραπευτής είναι εκεί γιατί θέλει να σε ακούσει πραγματικά με όλη του την προσοχή και το γνήσιο ενδιαφέρον του. Θέλει να σε καταλάβει βαθιά, εκεί που πραγματικά πονάς και θες να εισακουστείς και να σε βοηθήσει να βρεις τους τρόπους και τα μέσα να απελευθερωθείς από τον πόνο, βελτιώνοντας την λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής σου. Αλλά πάνω από όλα ο θεραπευτής θέλει να σε δει να γίνεσαι ένα ψυχικά σθεναρό άτομο, αυτόνομο, με τα δικά του προσωπικά γνωρίσματα, αρετές και ελαττώματα, που θα είναι σε θέση να διατηρεί αυτό το υψηλό επίπεδο λειτουργικότητας και ευημερίας πολύ μετά από το πέρας των ψυχοθεραπευτικών συνέδριων.

Η θεραπευτική σχέση είναι η βάση. Βέβαια, αυτή από μονή της δεν αρκείς, ειδικά αν στοχεύουμε σε μια μόνιμη αλλαγή στο ψυχικό σου κόσμο. Έτσι, έμφαση θα δοθεί και στο να εκπαιδευτείς πάνω σε διαφορά ψυχικά, γνωστικά, ψυχολογικά και συναισθηματικά φαινόμενα μέσω της διαδικασίας που αποκαλούμε ψυχοεκπαίδευση, ώστε να κατανοήσεις βαθύτερα και πιο ουσιαστικά τι πραγματικά συμβαίνει, τόσο μέσα σου, όσο και γενικότερα στον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων και τον κόσμο των διαταραχών. Άλλωστε, η αλήθεια έχει την ιδιότητα να μας ελευθερώνει.

Ακόμα, στα πλαίσια εντός αλλά και εκτός των συνέδριων μας θα σου ζητηθεί να πραγματοποιείς ασκήσεις και να χρησιμοποιείς επιστημονικά τεκμηριωμένα θεραπευτικά εργαλεία και πρωτόκολλα, το κάθε ένα με διαφορετική χρηστική αξία, αλλά όλα με έναν κοινό σκοπό: να σε βοηθήσουν να αμφισβητήσεις και να τροποποιήσεις τις δυσλειτουργικές σου πεποιθήσεις, σκέψεις και συμπεριφορές που σε κρατάν παγιωμένο στον φαύλο κύκλο των αρνητικών συναισθημάτων και των δυσλειτουργικών και πολλές φορές αυτοκαταστροφικών αντιλήψεων και πράξεών σου και να βαδίσεις προς μια νέα κατάσταση ορθολογικής και λειτουργικής σκέψης, κατάλληλου συναισθήματος και αποτελεσματικών και λειτουργικών συμπεριφορών που είναι προς το πραγματικό σου συμφέρον.

Συνοψίζοντας, μέσω μιας ικανής και γεμάτης εμπιστοσύνη θεραπευτικής σχέσης, μέσω του διαλόγου και του μοιράσματος του πόνου και της προσωπικής εμπειρίας, αλλά και μέσα από την παροχή ψυχοεκπαίδευσης και τη χρήση θεραπευτικών τεχνικών και ασκήσεων με σκοπό την αντικατάσταση των δυσλειτουργικών πεποιθήσεων και συμπεριφορών, θεραπευμένος και θεραπευτής μπορούν να οδηγηθούν μέσα από ένα πλούσιο ταξίδι αυτοαποκάλυψης, προσπάθειας και βελτίωσης προς την αυτογνωσία, την ψυχική ωρίμανση και την αυτοπραγμάτωση.

Αν κάτι από τα παραπάνω σου φάνηκε γνώριμο ή ενδιαφέρον και επιθυμείς και εσύ να απαλύνεις τον ψυχικό σου πόνο και να βελτιώσεις την ποιότητα ζωής και την λειτουργικότητά σου μην διστάσεις να επικοινωνήσεις.